csvnam
09-10-2014, 07:45 PM
Khách sạn cửa lò (http://cualo.net.vn/khach-san-trung-tam-cua-lo-gan-bien-gia-re.html) giới thiệu vùng du lịch mới :
Ở vùng Trung và cao nguyên vùng tui , tuyệt đại đa số danh thiếp vườn quốc gia đều cát cứ giữa đại ngàn , nhưng vườn Núi Chúa ở Ninh Thuận là quần thể nằm vắt bướng biển - núi. Vườn có diện tích rộng 30.000ha , trong suốt đấy trên đất liền 22.500ha và biển là 7.500ha. Khu Núi Chúa đặng đánh giá là vùng khô như ngói ở nườm nượp Năm tước phong Công Á. Tại đây đặng danh thiếp nhà khoa học Đức chứng minh rằng thuộc tính khí hậu không khác gì Châu Phi hay những vùng bán hoang mạc hay gặp ở Tây nam Ban Nha , Bồ Đào Nha và Algeria. Tuy nhiên dưới đáy biển của vườn là rừng xà cừ nguyên lành và độc đáo tới mức mộng mị hồn.
ví như Ninh Thuận đặng xếp là chỗ khô như ngói và nắng nóng nhất nước thì vườn quốc gia Núi Chúa là vùng hanh khô nhất ở tỉnh này. Dải tây quanh năm Hầu như chỉ có nắng gió , rất ít tháng mưa. Bởi vậy khách kì tới đây hay ví von rằng: Phan Rang có tức là "gió như giáng và nắng như rang". Vào nửa tháng 8 , từ thị trấn Khánh Hải chúng ta phóng xe máy về Núi Chúa trong suốt cơn hạn Bà Chằn , nóng muốn rám mắt mặt.
Con rượu của nắng
Rời láng Nại , Tri Năm chất gồm Kim , chúng ta chạy dãy theo tỉnh lộ 702 từ Tri Hải về Vĩnh Hy , Bình Tiên tới Cam Ranh. Con rượu mới bật , tráng nhựa phẳng phiu dãy theo bờ biển nên gió ùa vào mặt như muốn ghì vô lăng. Dọc hai xã Tuy Hải và Nhơn Hải là phe đồng muối mang tên Đầm thiên tử , chỗ đây có 2 ụ muối , mỗi ụ cao tới 10m dài cả trăm mét bao trùm bạt kín nằm dưới cơn hạn. Lúc ấy là 11 giờ trưa , phe đồng nằm dưới chân núi vắng bóng người , chỉ còn những cơn gió mặn chát cộng thêm cái nắng như rang muốn sởn người. Mặc dầu chỉ bào bờ vài chục mét , gió từ biển nườm nượp thổi vào Lộp cộp cũng không xua đặng cái nóng bất kham. Ven rượu danh thiếp khu dân cư từ Tuy Hải , Nhơn Hải , Vĩnh Hải cứ vài bóng vũ khí lại có người bán vé số , hụi kê chiếc bàn con đặt vài chục tờ , đội nón , ngồi để ý ra rượu một cách trạng thái đờ đẫn như pho tượng. Khác những chỗ tui hở tới , người bán vé số hay mang chiếc túi trước ngực , gặp khách chìa xấp vé số thẳng thắn vào mặt mời chào gấp gấp và nếu không bán đặng , hụi lầm bầm chửi phắn bằng những câu ác độc. Trong vai người về mua “niềm hy vọng” tại bóng cây xanh , tui phát hiện hụi là những con người hiền lành kiên nhẫn. Tôi hỏi một người phụ nữ ngồi dưới vũ khí keo “Chị bán vài tấm vé số như thế nào sao đủ ăn!”. “Giờ biết làm gì chú! Muối chưa bán đặng , hành tỏi nắng quá bị rụm rồi , lùng đặng đồng nào mừng đồng đấy chú ơi!”. Chị phản hồi mà không để ý mặt người hỏi.
http://cualo.net.vn/portals/Cualo_net_vn/images/khach-san-tuan-anh-1%20(1).JPG
Đoạn rượu dãy theo tuyến Vĩnh Hải còn thi công , thực ra là còn thay thế những đoạn cua tay áo hay rượu vòng. Âm vang tiếng máy khoan Trạng thanh: Leng keng , chạm Trạng thanh: Leng keng chấn động một không gian yên tĩnh , ở từ xa hở nhận ra đám bụi mù giập giờn ở lưng chừng hẻm núi. Chúng ta dừng xe ngồi phệt trên rượu hỏi chuyện , đặng danh thiếp kỹ sư và công nhân mặt còn lấm lem đất cát biếu biết “Con rượu nào ra tới quốc lộ I tận thành phố Cam Ranh dài tới 60km. Tất cả hở hoàn tất , chỉ riêng xong 5km nào là phần sau cuối , rắn chắc cũng vài tháng nữa mới xong”. Đứng trên dốc Trạng thanh: Leng keng dựng tại đây để ý xuống biển bào 400m , tui bất ngờ nhận ra sự sống của biển và rừng. Dưới chân dốc , 7 ngôi nhà xây con quay mặt ra biển có xe máy và dãy dừa xanh , còn trên dốc vài ngôi nhà tềnh toàng nằm trong suốt vườn đào lộn hột với lũ Ngựa núi. Dọc rượu Ngựa chạy sòng sọc kêu be be , vài con nằm lăn ra vệ rượu tỉnh ngộ trừng trừng nhưng lát có tiếng động của người hay xe chúng bật dậy chạy vô rừng rất lẹ. Núi ở Vĩnh Hải núi nhấp nhô vũ khí rừng mang hình trạng bonsai xòe ra trên đồi Trạng thanh: Leng keng , đào lộn hột đáng để ý là tại đây không khí khô cứng lại gió thổi vèo vèo rát phỏng , nhưng khu rừng lùn nào hẵng tươi tốt. Ở trên nóc đồi thấp , đồi cao dãy chục con Ngựa cố gắng leo lên nóc để ý về đại dương , xinh xắn như giành vẽ. Hình ảnh của Ngựa , núi , biển biếu thấy dáng dấp hoang vu của một vùng đất hiền lành và thơ mộng của đất nước mình. Trong tâm thức tui hẵng thú vị ngắm nghía lũ Ngựa núi con quay đầu ra biển be be gọi lũ hơn là những tòa nhà chọc trời. Sinh xắt phải mang dáng dấp tự nhiên , chứ không phải dành biếu con người có tiền có quyền đổ bộ tới bờ biển chặt chẽ đứt từng đoạn , gọi là đầu tư rồi xây dựng rượu bê tông với ánh đèn , bể bơi , nhà hàng… bảo rằng đây là đẻ thái.
Tỉnh lộ 702 dài đến nỗi chạy dãy theo bao nhiêu vách núi rìa biển hoặc ra tận bờ cát gió thổi như giáng thấm vào mắt thịt. Trên con rượu nào , tầm mắt của người đề huề phóng tận nóc núi , quét ra biển xanh xa tít ngoài khơi. Hình ảnh và không gian rìa đường không những tình: tình ý mà còn nhuộm chật chất thơ. Được về , ngắm nghía , để ý tây và người hay giang sơn gấm vóc mới thấy quê tui xinh xắn , nước tui đặng tự nhiên biệt đãi. Cái Ấy là thế hệ bây chừ và con cháu mai hậu có giữ đặng hồn di sản của tổ tiên đặt lại hay do đại cuộc mang biếu thuê 70 mỗi câu có bốn không lùng soát đặt rồi sau đó còn lại là một thành phố hay vùng vùng xa lạ. Nơi vùng đất biếu thuê ấy người tật không có cửa đặt vào thì Yàng ơi còn gì là quê ba tây tổ. Con người không có ký ức , không có đài kỷ niệm với chỗ tui ở thì tình ái dành biếu hắn chỉ là một hình bóng nhạt nhòa.
Tôi hở từng có ý định lùng về Núi Chúa từ một cuộc tao phùng vô tình. Chuyện bắt đầu từ một cựu binh Mỹ bào đây 9 mỗi câu có bốn tại một quán cà phê rìa hầu Xuân Hương , ráng sức Đà Lạt. Lúc ấy , tui tình cờ gặp một người Mỹ có tuổi mất chân trái ngồi đơn thân để ý ra thòng người một cách tuyệt vọng. Tôi đoán , rắn chắc là vị lữ khách có tâm cảnh , nên chủ động mang ly cà phê tới làm quen với được tràn đầy hy vọng có thể sưởi ấm con người viễn xứ. Gặp đặng người nói đồng tiếng nói , đồng mẫu số chung ông mừng lắm rồi tự giới thiệu tên tui là Dan , cựu thượng sĩ của lữ đoàn thủy sư lục chiến Hoa Kỳ hở từng đóng lũ 6 tháng tại Núi Chúa vào mỗi câu có bốn 69 của thế kỷ trước. Ông Dan chạm tay vào chân khuyết bảo rằng ông hở đặt lại một phần thân thể tui tại Núi Chúa do trúng mìn của ViSi ( Việt Cộng ). Lần sang Việt Năm tước phong Công nào ông muốn về lại chiến trường cũ đặt nghen một thì trai trẻ. Dan nhờ cậy tui dẫn rượu tới Núi Chúa nhưng tui từ chối do không biết địa danh nào ở đâu , mà thực ra cũng chưa tin đặng một người mới quen vài phút. Ông Dan ngồi khóc , những giọt nước mắt của người chiến binh già lăn tròn trên bu khiến tui không khỏi chạnh lòng. Chiến giành không phải trò đùa , đằng sau cuộc chiến còn một thứ khác dai dẳng hơn là tình người , tuổi trẻ và nỗi đau mất mát…
Lâu rồi tui không gặp lại ông Dan , nhưng mỗi lần gặp hoặc về phiên dịch biếu danh thiếp cựu binh Mỹ tui lại nghen về Núi Chúa , nghen giọt nước mắt của một bộ đội già trong suốt tuyệt vọng rồi nghen những thương binh nước tui của hai phía. Suy cho cùng , sau cuộc chiến tranh , quần chúng là người bị thiệt và nỗi đau lớn nhất thuộc lòng về những người má một thì mang nặng đẻ đau với niềm được tràn đầy hy vọng về đoạn phổi của mình.
12 giờ trưa CN , chúng ta tới đại bản doanh vườn quốc gia Núi Chúa tại thôn Thái An , xã Vĩnh Hải , Ninh Hải , bung Thuận. Đó là một tòa nhà khá hiện đại con quay mặt ra hướng nườm nượp bào biển cỡ 200m. Thật không may biếu chúng ta không sai vào tháng hắn nên văn phòng khách sạn cửa lò (http://cualo.net.vn/khach-san-trung-tam-cua-lo-gan-bien-gia-re.html) trống hoe , chỉ có hai phu phụ kiểm lâm dân tộc Chăm là Đào gan dạ , Đạt nườm nượp Đoàn Trẻ. Tuy nhiên còn gặp dịp tốt là gặp đặng Thạc sĩ Trương Thanh Trịnh , 36 tuổi , người Chăm là Phó phòng khoa học và quan hệ quốc tế đồng với danh thiếp nhà côn trùng học người Bỉ , Đức còn ở lại vườn đặt nghiên cứu loài ba mới vạc hiện.
[Joachim Bresseel , nhà côn trùng học người Bỉ mang biếu tui 5 con ba quê ( tiếng Anh là Stid ) còn ngọ nguậy trong suốt hộp ngộ bắt buộc đặng trên nóc Núi Chúa đêm qua. Joacchim nói với tui một cách sung mãn: “Ông đây! loại Stid nào hiện diện trên trái đất nào từ mỗi câu có bốn 1876 , sau đó bị tuyệt chủng tới nay lại xuất hiện tại khu bán hoang mạc nào đấy là một đào lộn hột lạ. Mấy mỗi câu có bốn nay chúng ta về hết danh thiếp vườn quốc gia Châu Á , đêm qua gặp chúng tại đây. Loại nào hay sống về đêm trên nóc núi , phải nặng nhọc lắm mới lùng thấy. Joachim gấp một con ra dứ dứ trước mặt tui và cười rất thoả nguyện về công việc của mình. Tôi không phải là người nghiên cứu côn trùng nên để ý loại ba nào cũng như nhau , thậm chí không mấy hứng thú nhưng để ý gương mặt của hụi tui phải vỗ tay đôm đốp chúc mừng , do đấy là công sức mồ hôi và những đêm thức trắng tận trên nóc núi cao , chỉ có những nhân tình nghề mới lặn lội như thế. Joachim nói chuyện phím với tui bằng tiếng Pháp lẫn tiếng Anh nhưng lát gặp nhóm nghiên cứu mẹ chuyển sang tiếng Đức và tiếng Hà Lan. Tất cả 4 tiếng nói mẹ ta đều sử dụng thông thạo như nhau đánh tui thật sự trân trọng. “Ở Bỉ giới trí thức thông thạo 3 tiếng nói chính của thế giới Anh-Pháp-Đức , còn thường dân thì sao?” , tui hỏi. “Trời! chúng ta là cộng đồng Châu Âu , nếu không biết 3 tiếng nói nào sẽ trở thành rào cản. Văn hóa Châu Âu là của chung , nên phần lớn đều như thế!” , Joachim vỗ vai tui một cách thân mật như thầm kín như cọp đấy là chuyện nhỏ…
Thạc sĩ Trịnh bận việc phải về Phan Rang đồng với nhóm nghiên cứu bò sát. Trước lát lên xe , Trịnh bảo chúng ta ghé thăm hang rái , làng Raglay nhờ cậy hụi dẫn leo núi sau đó nên về Vĩnh Hy và Bình Tiên. Ví như không về hết chuye nào như chưa biết gì về khu bán hoang mạc của Việt Nam.
chúng ta rời tổng hành doanh trong suốt luyến tiếc. Cũng may gặp đặng một nhóm dân “phượt” , trên vai lích kích máy ảnh. Họ hở tới đây Hai ba lần , đặng kỹ sư Phạm Văn Xiêm , Trưởng phòng bảo tồn vườn quốc gia Núi Chúa chỉ dẫn , nên có vẻ khá thông thạo lối đi nước bước.
đoàn trưởng của nhóm thanh niên nào là một “Ta ba lô” có “số má” ở Việt Năm tước phong Công từng 3 lần leo nóc Fansipan. Anh tên là Nguyễn Hùng Sơn 30 tuổi , da trắng mun , đầu quấn khăn rằng với thân thể lực lưỡng như con gấu má To lớn. Sơn biếu biết lên nóc núi Chúa còn khổ hơn leo nóc nhà nườm nượp Dương ở ngoài Tây nam , do rượu lên núi Chúa không dốc đứng hiểm trở như Fansipan , nhưng lại dài và vòng vèo qua hết nóc núi nào sang nóc núi khác với cái nắng như nung , vũ khí rừng cũng sắt se , lá của cây chương nhỏ xíu , gai nhọn tua tủa , chạm vào chiếc lá cũng thấy nhói. Nhưng cũng nhờ cậy thế mà mỗi cây xanh trên Trạng thanh: Leng keng tự biến hình theo kiểu bonsai với hình thù xinh xắn mắt.
chúng ta xuất phát từ thôn Đá Hang thuộc lòng làng Raglay , càng lên cao , cây cối xanh hơn và để ý biển rõ hơn. Cứ qua một rừng cỏ gianh , lại thấy một nóc núi mới thẳng thắn trước mặt. Hùng Sơn nói đùa rằng đặt chinh phục nóc núi Chúa cao 1.040m , phải băng qua 6 nóc núi khác là núi Chúa lọc , Chúa cháu , Chúa mẹ , Chúa mẹ , Chúa chồng , ráng sức Chúa vợ. Biết chúng ta là người viết và có tuổi , nên hai cô gái trong suốt đoàn hay về đằng cạnh khích lệ do sợ bỏ cuộc. Một cô nói: “Không ở đâu kì như Núi Chúa chú ạ! Nơi đây quy tụ cả ba hệ đẻ thái: rừng khô như ngói , rừng xanh và hệ sinh thái rạn xà cừ. Ngoài những rạn xà cừ đặng đánh giá là xinh xắn và Đa chủng nhất Việt Năm tước phong Công , còn có bãi Thịt là chỗ rùa lên đẻ. Do khí hậu nóng và khô nên ở cỡ cao dưới 600m là rừng bán hoang mạc với những loài cây bụi , lá cằn cọc chật gai , nhưng từ 600m trở lên là rừng xanh với bi thương hễ cây cỏ phong phú , và từ 800m trở lên là xuất hiện nườm nượp loại vũ khí lá kim , như vũ khí hoàng đàn hoàn trả , vũ khí kim giao , thanh tùng , ráng sức thông tre. Chúng cháu về nườm nượp chỗ chưa thấy ở đâu kì như thế!”.
Trèo núi đặng hơn 1 giờ đồng hồ , cảm thấy chẳng thể nối tiếp đặng nữa nên chúng ta ra hiệu xin dừng lại , do thực ra chúng ta chưa chuẩn bị tâm lý và thực phẩm mang theo. Nên đành Vung tay chào từ biệt mang theo nỗi buồn của người thua cuộc.
3h chiều , chúng ta con quay về làng dân tộc Raglay nằm trong suốt vùng đệm của vườn quốc gia , ngồi dưới bóng câu đào lộn hột uống nước mía và nhai củ mì tôm sống cầm hơi và cũng đặt hỏi thăm cuộc sống của bà con. Một người dân xứ sở , tên là Lê Thành tựu ngồi đồng bàn nước mía nói với chúng ta bằng giọng buồn buồn “ Bà con Raglay ở đây hở bao đời , sống dựa vào rừng như làm ruộng , làm rẫy , lấy đại tràng , lấy sáp và danh thiếp loại lâm thổ sản. Phụ nữ và con nít chặt chẽ củi bán. Trai tráng hay sống bằng nghề thắp than tại 8 thôn như: Cầu Gãy , Đá Hang , Kiền Kiền , Ấn Đạt , Suối Đá , Suối Giếng , Xóm Bằng , ráng sức Xóm Đèn. Riêng thôn Đá Hang đặng hưởng chính sách từ tiêu chuẩn 134 , có nhà xây vững chắc. Nhưng tuyệt đại đa số đóng cửa , đặt vào rừng lùng sống. Ở nhà chỉ có phụ nữ nuôi con nhỏ và con nít. Chị Lâm Thị Vui , dân tộc Raglay , người bán nước mía nghen chuyện cũng tham gia: “Bà con nhóm tui ra đời ở rừng , lớn lên từ rừng mà không vào rừng tìm cách sinh sống thì biết làm gì bây giờ...”.
Tám Công là người trải đời , tri thức rộng , mẹ có vườn tại vịnh Vĩnh Hy , dãy tháng qua lại rượu núi Chúa nên khá rành. Anh kể: Dạo mỗi câu có bốn 2005 , một chuyên gia người Đức thuộc lòng Quỹ gác canh động vật hoang dại ( WWF ) xách máy móc thiết bị tới đo mức độ khô như ngói ở Vườn Núi Chúa. Ông ta đo tới , đo lùi hằng giờ , không thấy đồng hồ đo động đậy , ông tưởng máy hư , Cởi ra sửa. Nhưng thực tế máy không hư , căn nguyên chỉ do vùng đất nào quá khô tới mức máy chẳng thể lập trình được. Sau thời gian ấy vị chuyên gia đánh dấu vào mấy tai vũ khí cóc khô rừng đặt mỗi câu có bốn sau trở lại. Còn ở làng chài Thái An , có một người người nam nổi tiếng sát rùa , tên là Mười Nuôi. Ông Mười không nghen tui hở lật lưng bao nhiêu rùa biển , chỉ biết rằng hơn 75 tuổi đời , 60 mỗi câu có bốn măm thịt rùa , dân ở đây gọi rùa biển là đú. Do thành tựu “quá hớp” nên người làng ở đây không mấy ai còn nghen cái tên Mười Nuôi của ông , mà hụi chỉ gọi ông là Mười Đú. Thế nhưng , Đến kì hạn tuổi già , từ giã nghề sóng nước , ông hay sống trong suốt cảm giác tội vạ trước biển đời. Địa ngục người nam chuyên măm rùa mỗi câu có bốn cũ , giờ lại tự nguyện hộ sản biếu rùa. Ngày tháng , ông theo vết chân rùa nối đuôi nhau lên bãi , lùng băng trứng của chúng , khoanh vùng , gác canh biếu trứng nở. Có lát rùa đẻ trên sát rìa nước , ông sợ nước tang lên , băng trứng sẽ bị hư , ông lọ mọ dời băng lên chỗ cao hơn. Đến lát rùa nở , ông lại lùng bào đưa chúng ra biển. Một đôi người trong suốt làng thấy ông nặng nhọc hộ sản biếu rùa , hụi cũng tự nguyện theo ông. Đến mỗi câu có bốn 2003 , lát WWF nườm nượp Dương tài trợ đề án bảo tồn rùa biển , Vườn Núi Chúa xây được cái là trạm nho nhỏ , lợp tôn nóng như “lò bánh mì” , nhưng cái trạm hẻo lánh nào hở trở thành chỗ về về của ông đến tận 4 mỗi câu có bốn qua.
Trên lối đi về hướng Bình Tiên , gặp 2 thanh niên chở than ra khỏi rừng bằng xe máy “đa quốc gia” chạy trái lại Vĩnh Hy. Chúng ta tăng tốc đuổi theo quân địch , tới lát tiếp cận , một chú con quay sang nói như hét “ Đừng như cọp kiểm lâm nha! Tụi tui dân chở than thuê tìm cách sinh sống đặng 50 ngàn một chuyến , nhóm nào ớn mấy ổng nên chờ trưa CN mới về mà!”. “Thế một lò than ra lùng đặng bao nhiêu tiền” , tui hỏi muốn át tiếng động cơ của hai xe máy đồng lúc. “Hỏi mấy thằng cha thắp than chứ! Tụi hắn còn nấp dưới suối , nhưng tha hắn về , hắn nghèo khó lắm , thằng nào cũng ốm nhách , đen lánh hà!”. Chúng ta giảm ga đặt con quay đầu xe còn nghen hai mẹ thồ than chào từ biệt bằng hai tiếng “Bái bai!”. Địa ngục trẻ ở rừng hẵng mang trái tim nhân bản hơn ở phố.
Vịnh Vĩnh Hy và bãi biển Bình Tiên xinh xắn tới mức mê li. Vĩnh Hy đặng hai Mạch núi Trạng thanh: Leng keng đùm bọc ở giữa là hầu nước biển ra vào , dãy tháng có vài trăm thuyền cá neo đậu đủ sắc màu. Biển Bình Tiên xinh xắn như giành vẽ , danh thiếp viên đảo xanh ngát bóng dừa. Nghe Tám Thạnh nói vùng Bình Tiên trên đất liền là của Ninh Thuận còn dưới biển là của Khánh Hòa.
Trên rượu ra Mỹ Thạnh , ghé quán cà phê , nghen những người địa phương bàn tán với nhau đề án khu du lịch Bình Tiên có quy mô 195 ha với tổng đầu tư 550 tỷ đồng , trong suốt đấy có 30 ha tây rừng phòng hộ thuộc lòng vườn Núi Chúa. Tập đoàn khách sạn Aman chính thức khai trương khu nghỉ dưỡng mang tên Amanoi resort có 36 villa , tọa gồm: hỉ trên đồi Vĩnh Hy. Đây là một cố gắng của nước tui vươn lên ngành Công lao không khói mang lại ích lợi quốc gia. Nhưng trong suốt tâm thức , tui cứ nghen tới Jeff Rutherford , giảng sư về môi trường của đại học Thái Lan. Lần gặp tui ở hầu Tuyền Lâm , Đà Lạt , Jeff lầu bầu “Nơi nào cũng muốn Du lich cua lo (http://cualo.net.vn/khach-san-trung-tam-cua-lo-gan-bien-gia-re.html) kèm theo sinh thái. Sinh xắt cái nỗi gì mà chỗ nào cũng túa bê tông , đường nhựa thẳng thắn tắp , điện đuốc sáng trưng , nhà cao cửa rộng kèm theo bể bơi bự chát mà gọi là đẻ thái!”
Ở vùng Trung và cao nguyên vùng tui , tuyệt đại đa số danh thiếp vườn quốc gia đều cát cứ giữa đại ngàn , nhưng vườn Núi Chúa ở Ninh Thuận là quần thể nằm vắt bướng biển - núi. Vườn có diện tích rộng 30.000ha , trong suốt đấy trên đất liền 22.500ha và biển là 7.500ha. Khu Núi Chúa đặng đánh giá là vùng khô như ngói ở nườm nượp Năm tước phong Công Á. Tại đây đặng danh thiếp nhà khoa học Đức chứng minh rằng thuộc tính khí hậu không khác gì Châu Phi hay những vùng bán hoang mạc hay gặp ở Tây nam Ban Nha , Bồ Đào Nha và Algeria. Tuy nhiên dưới đáy biển của vườn là rừng xà cừ nguyên lành và độc đáo tới mức mộng mị hồn.
ví như Ninh Thuận đặng xếp là chỗ khô như ngói và nắng nóng nhất nước thì vườn quốc gia Núi Chúa là vùng hanh khô nhất ở tỉnh này. Dải tây quanh năm Hầu như chỉ có nắng gió , rất ít tháng mưa. Bởi vậy khách kì tới đây hay ví von rằng: Phan Rang có tức là "gió như giáng và nắng như rang". Vào nửa tháng 8 , từ thị trấn Khánh Hải chúng ta phóng xe máy về Núi Chúa trong suốt cơn hạn Bà Chằn , nóng muốn rám mắt mặt.
Con rượu của nắng
Rời láng Nại , Tri Năm chất gồm Kim , chúng ta chạy dãy theo tỉnh lộ 702 từ Tri Hải về Vĩnh Hy , Bình Tiên tới Cam Ranh. Con rượu mới bật , tráng nhựa phẳng phiu dãy theo bờ biển nên gió ùa vào mặt như muốn ghì vô lăng. Dọc hai xã Tuy Hải và Nhơn Hải là phe đồng muối mang tên Đầm thiên tử , chỗ đây có 2 ụ muối , mỗi ụ cao tới 10m dài cả trăm mét bao trùm bạt kín nằm dưới cơn hạn. Lúc ấy là 11 giờ trưa , phe đồng nằm dưới chân núi vắng bóng người , chỉ còn những cơn gió mặn chát cộng thêm cái nắng như rang muốn sởn người. Mặc dầu chỉ bào bờ vài chục mét , gió từ biển nườm nượp thổi vào Lộp cộp cũng không xua đặng cái nóng bất kham. Ven rượu danh thiếp khu dân cư từ Tuy Hải , Nhơn Hải , Vĩnh Hải cứ vài bóng vũ khí lại có người bán vé số , hụi kê chiếc bàn con đặt vài chục tờ , đội nón , ngồi để ý ra rượu một cách trạng thái đờ đẫn như pho tượng. Khác những chỗ tui hở tới , người bán vé số hay mang chiếc túi trước ngực , gặp khách chìa xấp vé số thẳng thắn vào mặt mời chào gấp gấp và nếu không bán đặng , hụi lầm bầm chửi phắn bằng những câu ác độc. Trong vai người về mua “niềm hy vọng” tại bóng cây xanh , tui phát hiện hụi là những con người hiền lành kiên nhẫn. Tôi hỏi một người phụ nữ ngồi dưới vũ khí keo “Chị bán vài tấm vé số như thế nào sao đủ ăn!”. “Giờ biết làm gì chú! Muối chưa bán đặng , hành tỏi nắng quá bị rụm rồi , lùng đặng đồng nào mừng đồng đấy chú ơi!”. Chị phản hồi mà không để ý mặt người hỏi.
http://cualo.net.vn/portals/Cualo_net_vn/images/khach-san-tuan-anh-1%20(1).JPG
Đoạn rượu dãy theo tuyến Vĩnh Hải còn thi công , thực ra là còn thay thế những đoạn cua tay áo hay rượu vòng. Âm vang tiếng máy khoan Trạng thanh: Leng keng , chạm Trạng thanh: Leng keng chấn động một không gian yên tĩnh , ở từ xa hở nhận ra đám bụi mù giập giờn ở lưng chừng hẻm núi. Chúng ta dừng xe ngồi phệt trên rượu hỏi chuyện , đặng danh thiếp kỹ sư và công nhân mặt còn lấm lem đất cát biếu biết “Con rượu nào ra tới quốc lộ I tận thành phố Cam Ranh dài tới 60km. Tất cả hở hoàn tất , chỉ riêng xong 5km nào là phần sau cuối , rắn chắc cũng vài tháng nữa mới xong”. Đứng trên dốc Trạng thanh: Leng keng dựng tại đây để ý xuống biển bào 400m , tui bất ngờ nhận ra sự sống của biển và rừng. Dưới chân dốc , 7 ngôi nhà xây con quay mặt ra biển có xe máy và dãy dừa xanh , còn trên dốc vài ngôi nhà tềnh toàng nằm trong suốt vườn đào lộn hột với lũ Ngựa núi. Dọc rượu Ngựa chạy sòng sọc kêu be be , vài con nằm lăn ra vệ rượu tỉnh ngộ trừng trừng nhưng lát có tiếng động của người hay xe chúng bật dậy chạy vô rừng rất lẹ. Núi ở Vĩnh Hải núi nhấp nhô vũ khí rừng mang hình trạng bonsai xòe ra trên đồi Trạng thanh: Leng keng , đào lộn hột đáng để ý là tại đây không khí khô cứng lại gió thổi vèo vèo rát phỏng , nhưng khu rừng lùn nào hẵng tươi tốt. Ở trên nóc đồi thấp , đồi cao dãy chục con Ngựa cố gắng leo lên nóc để ý về đại dương , xinh xắn như giành vẽ. Hình ảnh của Ngựa , núi , biển biếu thấy dáng dấp hoang vu của một vùng đất hiền lành và thơ mộng của đất nước mình. Trong tâm thức tui hẵng thú vị ngắm nghía lũ Ngựa núi con quay đầu ra biển be be gọi lũ hơn là những tòa nhà chọc trời. Sinh xắt phải mang dáng dấp tự nhiên , chứ không phải dành biếu con người có tiền có quyền đổ bộ tới bờ biển chặt chẽ đứt từng đoạn , gọi là đầu tư rồi xây dựng rượu bê tông với ánh đèn , bể bơi , nhà hàng… bảo rằng đây là đẻ thái.
Tỉnh lộ 702 dài đến nỗi chạy dãy theo bao nhiêu vách núi rìa biển hoặc ra tận bờ cát gió thổi như giáng thấm vào mắt thịt. Trên con rượu nào , tầm mắt của người đề huề phóng tận nóc núi , quét ra biển xanh xa tít ngoài khơi. Hình ảnh và không gian rìa đường không những tình: tình ý mà còn nhuộm chật chất thơ. Được về , ngắm nghía , để ý tây và người hay giang sơn gấm vóc mới thấy quê tui xinh xắn , nước tui đặng tự nhiên biệt đãi. Cái Ấy là thế hệ bây chừ và con cháu mai hậu có giữ đặng hồn di sản của tổ tiên đặt lại hay do đại cuộc mang biếu thuê 70 mỗi câu có bốn không lùng soát đặt rồi sau đó còn lại là một thành phố hay vùng vùng xa lạ. Nơi vùng đất biếu thuê ấy người tật không có cửa đặt vào thì Yàng ơi còn gì là quê ba tây tổ. Con người không có ký ức , không có đài kỷ niệm với chỗ tui ở thì tình ái dành biếu hắn chỉ là một hình bóng nhạt nhòa.
Tôi hở từng có ý định lùng về Núi Chúa từ một cuộc tao phùng vô tình. Chuyện bắt đầu từ một cựu binh Mỹ bào đây 9 mỗi câu có bốn tại một quán cà phê rìa hầu Xuân Hương , ráng sức Đà Lạt. Lúc ấy , tui tình cờ gặp một người Mỹ có tuổi mất chân trái ngồi đơn thân để ý ra thòng người một cách tuyệt vọng. Tôi đoán , rắn chắc là vị lữ khách có tâm cảnh , nên chủ động mang ly cà phê tới làm quen với được tràn đầy hy vọng có thể sưởi ấm con người viễn xứ. Gặp đặng người nói đồng tiếng nói , đồng mẫu số chung ông mừng lắm rồi tự giới thiệu tên tui là Dan , cựu thượng sĩ của lữ đoàn thủy sư lục chiến Hoa Kỳ hở từng đóng lũ 6 tháng tại Núi Chúa vào mỗi câu có bốn 69 của thế kỷ trước. Ông Dan chạm tay vào chân khuyết bảo rằng ông hở đặt lại một phần thân thể tui tại Núi Chúa do trúng mìn của ViSi ( Việt Cộng ). Lần sang Việt Năm tước phong Công nào ông muốn về lại chiến trường cũ đặt nghen một thì trai trẻ. Dan nhờ cậy tui dẫn rượu tới Núi Chúa nhưng tui từ chối do không biết địa danh nào ở đâu , mà thực ra cũng chưa tin đặng một người mới quen vài phút. Ông Dan ngồi khóc , những giọt nước mắt của người chiến binh già lăn tròn trên bu khiến tui không khỏi chạnh lòng. Chiến giành không phải trò đùa , đằng sau cuộc chiến còn một thứ khác dai dẳng hơn là tình người , tuổi trẻ và nỗi đau mất mát…
Lâu rồi tui không gặp lại ông Dan , nhưng mỗi lần gặp hoặc về phiên dịch biếu danh thiếp cựu binh Mỹ tui lại nghen về Núi Chúa , nghen giọt nước mắt của một bộ đội già trong suốt tuyệt vọng rồi nghen những thương binh nước tui của hai phía. Suy cho cùng , sau cuộc chiến tranh , quần chúng là người bị thiệt và nỗi đau lớn nhất thuộc lòng về những người má một thì mang nặng đẻ đau với niềm được tràn đầy hy vọng về đoạn phổi của mình.
12 giờ trưa CN , chúng ta tới đại bản doanh vườn quốc gia Núi Chúa tại thôn Thái An , xã Vĩnh Hải , Ninh Hải , bung Thuận. Đó là một tòa nhà khá hiện đại con quay mặt ra hướng nườm nượp bào biển cỡ 200m. Thật không may biếu chúng ta không sai vào tháng hắn nên văn phòng khách sạn cửa lò (http://cualo.net.vn/khach-san-trung-tam-cua-lo-gan-bien-gia-re.html) trống hoe , chỉ có hai phu phụ kiểm lâm dân tộc Chăm là Đào gan dạ , Đạt nườm nượp Đoàn Trẻ. Tuy nhiên còn gặp dịp tốt là gặp đặng Thạc sĩ Trương Thanh Trịnh , 36 tuổi , người Chăm là Phó phòng khoa học và quan hệ quốc tế đồng với danh thiếp nhà côn trùng học người Bỉ , Đức còn ở lại vườn đặt nghiên cứu loài ba mới vạc hiện.
[Joachim Bresseel , nhà côn trùng học người Bỉ mang biếu tui 5 con ba quê ( tiếng Anh là Stid ) còn ngọ nguậy trong suốt hộp ngộ bắt buộc đặng trên nóc Núi Chúa đêm qua. Joacchim nói với tui một cách sung mãn: “Ông đây! loại Stid nào hiện diện trên trái đất nào từ mỗi câu có bốn 1876 , sau đó bị tuyệt chủng tới nay lại xuất hiện tại khu bán hoang mạc nào đấy là một đào lộn hột lạ. Mấy mỗi câu có bốn nay chúng ta về hết danh thiếp vườn quốc gia Châu Á , đêm qua gặp chúng tại đây. Loại nào hay sống về đêm trên nóc núi , phải nặng nhọc lắm mới lùng thấy. Joachim gấp một con ra dứ dứ trước mặt tui và cười rất thoả nguyện về công việc của mình. Tôi không phải là người nghiên cứu côn trùng nên để ý loại ba nào cũng như nhau , thậm chí không mấy hứng thú nhưng để ý gương mặt của hụi tui phải vỗ tay đôm đốp chúc mừng , do đấy là công sức mồ hôi và những đêm thức trắng tận trên nóc núi cao , chỉ có những nhân tình nghề mới lặn lội như thế. Joachim nói chuyện phím với tui bằng tiếng Pháp lẫn tiếng Anh nhưng lát gặp nhóm nghiên cứu mẹ chuyển sang tiếng Đức và tiếng Hà Lan. Tất cả 4 tiếng nói mẹ ta đều sử dụng thông thạo như nhau đánh tui thật sự trân trọng. “Ở Bỉ giới trí thức thông thạo 3 tiếng nói chính của thế giới Anh-Pháp-Đức , còn thường dân thì sao?” , tui hỏi. “Trời! chúng ta là cộng đồng Châu Âu , nếu không biết 3 tiếng nói nào sẽ trở thành rào cản. Văn hóa Châu Âu là của chung , nên phần lớn đều như thế!” , Joachim vỗ vai tui một cách thân mật như thầm kín như cọp đấy là chuyện nhỏ…
Thạc sĩ Trịnh bận việc phải về Phan Rang đồng với nhóm nghiên cứu bò sát. Trước lát lên xe , Trịnh bảo chúng ta ghé thăm hang rái , làng Raglay nhờ cậy hụi dẫn leo núi sau đó nên về Vĩnh Hy và Bình Tiên. Ví như không về hết chuye nào như chưa biết gì về khu bán hoang mạc của Việt Nam.
chúng ta rời tổng hành doanh trong suốt luyến tiếc. Cũng may gặp đặng một nhóm dân “phượt” , trên vai lích kích máy ảnh. Họ hở tới đây Hai ba lần , đặng kỹ sư Phạm Văn Xiêm , Trưởng phòng bảo tồn vườn quốc gia Núi Chúa chỉ dẫn , nên có vẻ khá thông thạo lối đi nước bước.
đoàn trưởng của nhóm thanh niên nào là một “Ta ba lô” có “số má” ở Việt Năm tước phong Công từng 3 lần leo nóc Fansipan. Anh tên là Nguyễn Hùng Sơn 30 tuổi , da trắng mun , đầu quấn khăn rằng với thân thể lực lưỡng như con gấu má To lớn. Sơn biếu biết lên nóc núi Chúa còn khổ hơn leo nóc nhà nườm nượp Dương ở ngoài Tây nam , do rượu lên núi Chúa không dốc đứng hiểm trở như Fansipan , nhưng lại dài và vòng vèo qua hết nóc núi nào sang nóc núi khác với cái nắng như nung , vũ khí rừng cũng sắt se , lá của cây chương nhỏ xíu , gai nhọn tua tủa , chạm vào chiếc lá cũng thấy nhói. Nhưng cũng nhờ cậy thế mà mỗi cây xanh trên Trạng thanh: Leng keng tự biến hình theo kiểu bonsai với hình thù xinh xắn mắt.
chúng ta xuất phát từ thôn Đá Hang thuộc lòng làng Raglay , càng lên cao , cây cối xanh hơn và để ý biển rõ hơn. Cứ qua một rừng cỏ gianh , lại thấy một nóc núi mới thẳng thắn trước mặt. Hùng Sơn nói đùa rằng đặt chinh phục nóc núi Chúa cao 1.040m , phải băng qua 6 nóc núi khác là núi Chúa lọc , Chúa cháu , Chúa mẹ , Chúa mẹ , Chúa chồng , ráng sức Chúa vợ. Biết chúng ta là người viết và có tuổi , nên hai cô gái trong suốt đoàn hay về đằng cạnh khích lệ do sợ bỏ cuộc. Một cô nói: “Không ở đâu kì như Núi Chúa chú ạ! Nơi đây quy tụ cả ba hệ đẻ thái: rừng khô như ngói , rừng xanh và hệ sinh thái rạn xà cừ. Ngoài những rạn xà cừ đặng đánh giá là xinh xắn và Đa chủng nhất Việt Năm tước phong Công , còn có bãi Thịt là chỗ rùa lên đẻ. Do khí hậu nóng và khô nên ở cỡ cao dưới 600m là rừng bán hoang mạc với những loài cây bụi , lá cằn cọc chật gai , nhưng từ 600m trở lên là rừng xanh với bi thương hễ cây cỏ phong phú , và từ 800m trở lên là xuất hiện nườm nượp loại vũ khí lá kim , như vũ khí hoàng đàn hoàn trả , vũ khí kim giao , thanh tùng , ráng sức thông tre. Chúng cháu về nườm nượp chỗ chưa thấy ở đâu kì như thế!”.
Trèo núi đặng hơn 1 giờ đồng hồ , cảm thấy chẳng thể nối tiếp đặng nữa nên chúng ta ra hiệu xin dừng lại , do thực ra chúng ta chưa chuẩn bị tâm lý và thực phẩm mang theo. Nên đành Vung tay chào từ biệt mang theo nỗi buồn của người thua cuộc.
3h chiều , chúng ta con quay về làng dân tộc Raglay nằm trong suốt vùng đệm của vườn quốc gia , ngồi dưới bóng câu đào lộn hột uống nước mía và nhai củ mì tôm sống cầm hơi và cũng đặt hỏi thăm cuộc sống của bà con. Một người dân xứ sở , tên là Lê Thành tựu ngồi đồng bàn nước mía nói với chúng ta bằng giọng buồn buồn “ Bà con Raglay ở đây hở bao đời , sống dựa vào rừng như làm ruộng , làm rẫy , lấy đại tràng , lấy sáp và danh thiếp loại lâm thổ sản. Phụ nữ và con nít chặt chẽ củi bán. Trai tráng hay sống bằng nghề thắp than tại 8 thôn như: Cầu Gãy , Đá Hang , Kiền Kiền , Ấn Đạt , Suối Đá , Suối Giếng , Xóm Bằng , ráng sức Xóm Đèn. Riêng thôn Đá Hang đặng hưởng chính sách từ tiêu chuẩn 134 , có nhà xây vững chắc. Nhưng tuyệt đại đa số đóng cửa , đặt vào rừng lùng sống. Ở nhà chỉ có phụ nữ nuôi con nhỏ và con nít. Chị Lâm Thị Vui , dân tộc Raglay , người bán nước mía nghen chuyện cũng tham gia: “Bà con nhóm tui ra đời ở rừng , lớn lên từ rừng mà không vào rừng tìm cách sinh sống thì biết làm gì bây giờ...”.
Tám Công là người trải đời , tri thức rộng , mẹ có vườn tại vịnh Vĩnh Hy , dãy tháng qua lại rượu núi Chúa nên khá rành. Anh kể: Dạo mỗi câu có bốn 2005 , một chuyên gia người Đức thuộc lòng Quỹ gác canh động vật hoang dại ( WWF ) xách máy móc thiết bị tới đo mức độ khô như ngói ở Vườn Núi Chúa. Ông ta đo tới , đo lùi hằng giờ , không thấy đồng hồ đo động đậy , ông tưởng máy hư , Cởi ra sửa. Nhưng thực tế máy không hư , căn nguyên chỉ do vùng đất nào quá khô tới mức máy chẳng thể lập trình được. Sau thời gian ấy vị chuyên gia đánh dấu vào mấy tai vũ khí cóc khô rừng đặt mỗi câu có bốn sau trở lại. Còn ở làng chài Thái An , có một người người nam nổi tiếng sát rùa , tên là Mười Nuôi. Ông Mười không nghen tui hở lật lưng bao nhiêu rùa biển , chỉ biết rằng hơn 75 tuổi đời , 60 mỗi câu có bốn măm thịt rùa , dân ở đây gọi rùa biển là đú. Do thành tựu “quá hớp” nên người làng ở đây không mấy ai còn nghen cái tên Mười Nuôi của ông , mà hụi chỉ gọi ông là Mười Đú. Thế nhưng , Đến kì hạn tuổi già , từ giã nghề sóng nước , ông hay sống trong suốt cảm giác tội vạ trước biển đời. Địa ngục người nam chuyên măm rùa mỗi câu có bốn cũ , giờ lại tự nguyện hộ sản biếu rùa. Ngày tháng , ông theo vết chân rùa nối đuôi nhau lên bãi , lùng băng trứng của chúng , khoanh vùng , gác canh biếu trứng nở. Có lát rùa đẻ trên sát rìa nước , ông sợ nước tang lên , băng trứng sẽ bị hư , ông lọ mọ dời băng lên chỗ cao hơn. Đến lát rùa nở , ông lại lùng bào đưa chúng ra biển. Một đôi người trong suốt làng thấy ông nặng nhọc hộ sản biếu rùa , hụi cũng tự nguyện theo ông. Đến mỗi câu có bốn 2003 , lát WWF nườm nượp Dương tài trợ đề án bảo tồn rùa biển , Vườn Núi Chúa xây được cái là trạm nho nhỏ , lợp tôn nóng như “lò bánh mì” , nhưng cái trạm hẻo lánh nào hở trở thành chỗ về về của ông đến tận 4 mỗi câu có bốn qua.
Trên lối đi về hướng Bình Tiên , gặp 2 thanh niên chở than ra khỏi rừng bằng xe máy “đa quốc gia” chạy trái lại Vĩnh Hy. Chúng ta tăng tốc đuổi theo quân địch , tới lát tiếp cận , một chú con quay sang nói như hét “ Đừng như cọp kiểm lâm nha! Tụi tui dân chở than thuê tìm cách sinh sống đặng 50 ngàn một chuyến , nhóm nào ớn mấy ổng nên chờ trưa CN mới về mà!”. “Thế một lò than ra lùng đặng bao nhiêu tiền” , tui hỏi muốn át tiếng động cơ của hai xe máy đồng lúc. “Hỏi mấy thằng cha thắp than chứ! Tụi hắn còn nấp dưới suối , nhưng tha hắn về , hắn nghèo khó lắm , thằng nào cũng ốm nhách , đen lánh hà!”. Chúng ta giảm ga đặt con quay đầu xe còn nghen hai mẹ thồ than chào từ biệt bằng hai tiếng “Bái bai!”. Địa ngục trẻ ở rừng hẵng mang trái tim nhân bản hơn ở phố.
Vịnh Vĩnh Hy và bãi biển Bình Tiên xinh xắn tới mức mê li. Vĩnh Hy đặng hai Mạch núi Trạng thanh: Leng keng đùm bọc ở giữa là hầu nước biển ra vào , dãy tháng có vài trăm thuyền cá neo đậu đủ sắc màu. Biển Bình Tiên xinh xắn như giành vẽ , danh thiếp viên đảo xanh ngát bóng dừa. Nghe Tám Thạnh nói vùng Bình Tiên trên đất liền là của Ninh Thuận còn dưới biển là của Khánh Hòa.
Trên rượu ra Mỹ Thạnh , ghé quán cà phê , nghen những người địa phương bàn tán với nhau đề án khu du lịch Bình Tiên có quy mô 195 ha với tổng đầu tư 550 tỷ đồng , trong suốt đấy có 30 ha tây rừng phòng hộ thuộc lòng vườn Núi Chúa. Tập đoàn khách sạn Aman chính thức khai trương khu nghỉ dưỡng mang tên Amanoi resort có 36 villa , tọa gồm: hỉ trên đồi Vĩnh Hy. Đây là một cố gắng của nước tui vươn lên ngành Công lao không khói mang lại ích lợi quốc gia. Nhưng trong suốt tâm thức , tui cứ nghen tới Jeff Rutherford , giảng sư về môi trường của đại học Thái Lan. Lần gặp tui ở hầu Tuyền Lâm , Đà Lạt , Jeff lầu bầu “Nơi nào cũng muốn Du lich cua lo (http://cualo.net.vn/khach-san-trung-tam-cua-lo-gan-bien-gia-re.html) kèm theo sinh thái. Sinh xắt cái nỗi gì mà chỗ nào cũng túa bê tông , đường nhựa thẳng thắn tắp , điện đuốc sáng trưng , nhà cao cửa rộng kèm theo bể bơi bự chát mà gọi là đẻ thái!”